DOSADAŠNJA OTKRIĆA POTVRĐUJU DA JE OVAJ PROSTOR DUŽI VREMENSKI PERIOD BILO POPULARNO MESTO ZA ŽIVOT
Šta je, tokom hiljada i hiljada godina, ljude dovodilo u ovaj kraj, da li su više voleli da budu bliže vodi u bronzanom dobu ili srednjem veku, u kakvim objektima su živeli, samo su neka od aktivnih pitanja na koje pokušavaju da pronađu odgovore članovi tima angažovani na projektu arheoloških iskopavanja na lokalitetu “Magareći mlin”, udaljenom oko 4,5 km od Apatina, između Prigrevice i Svilojeva.
Ovaj lokalitet, inače, predstavlja izuzetan spomenik arheološkog kulturnog dobra koji, pored ostataka iz srednjeg veka, antičkog perioda, kasnog i srednjeg bronzanog doba, ranog neolita, sadrži i jedini antropološki nalaz iz perioda mezolita na teritoriji Republike Srbije, pronađen van Đerdapske klisure.
Dr Kristina Penezić iz Instituta Biosens, Univerziteta u Novom Sadu, koja uz arheologa Anđelku Puticu, muzejskog savetnika iz Gradskog muzeja Sombor, rukovodi projektom, je zadovoljna tokom ovogodišnjih iskopavanja, započetim pre nedelju dana - pišu apatinskenovine.rs.
-Otvorili smo jednu sondu sa nekoliko objekata i upravo istražujemo jedan od njih. Najverovatnije se radi o sarmatskom objektu koji je u kasnijim fazama verovatno služio kao otpadna jama, što nam govori o intenzivnom korišćenju celog ovog prostora duži vremenski period. Imamo naznake da su ovi ostali objekti koje vidimo iz perioda praistorije, iz bronzanog doba, što govori u prilog tome da su se ljudi dosta dugo nastanjivali na ovoj, inače jako velikoj površini. Glavni utisak je da ono što smo znali o lokalitetu 80-ih jako malo, da je lokalitet mnogo veći, da ima skoro kilometar u dužinu sa ostacima iz najrazličitijih perioda, od praistorije do ranog srednjeg veka, što znači da je ovo bilo popularno mesto za boravak i život. Zanimljivo nam je da vidimo da li su, recimo, u bronzanom dobu voleli više da budu bliži vodi, a u srednjem veku dalje od kanala ili ne, tako da su to neka od aktivnih pitanja kojima se bavimo tokom ovih naših istraživanja, objasnila je dr Penezić.
Nakon rada na terenu, kako je rekla, uslediće druga, duža faza - laboratorije, materijali, obrada, pranje, mapiranje, dokumentovanje...
-Svake godine konkurišemo za sredstva kod Ministarstva kulture i već nekoliko godina zaredom ih i dobijamo i, uz logistiku i finansijska sredstva, koje nam pruža opština Apatin, u kontinuitetu nastavljamo istraživanje ovog lokaliteta. Započeli smo i neke međunarodne saradnje, već su nas prepoznale kolege iz Mađarske za neka dalja zajednička istraživanja, tako da se nadamo da ćemo sa više frontova nastaviti iskopavanja “Magarećeg mlina”, dodala je dr Penezić.
Rezultati jučerašnjeg iskopavanja potvrdili su da je na sondi, otvorenoj ove godine, nekoliko objekata u kojima se odvijao život jedne sarmatske zajednice.
-Pronašli smo delove sive, glačane zdele, sa blagim ukrasima, gorele životinjske kosti i nekoliko fragmenata za koje ne možemo da pretpostavimo od kojih su posuda, ali je, u svakom slučaju, u pitanju kućna keramika. Materijala za sada nema mnogo, ali smo zadovoljni, pošto se anomalija, koja je detektovana geomagnetnim snimanjima lokaliteta, pokazuje u svom obimu koji smo i očekivali, navodi arheolog Viktorija Uzelac, viši kustos Gradskog muzeja Sombor.
“Magareći mlin”, kao jedan od potencijalno najznačajnijih lokaliteta iz perioda mezolita posle Đerdapske klisure, istraživan je u tri kampanje tokom 80-ih godina prošlog veka, kada je otkriven potencijal tog lokaliteta koji obuhvata naselja iz različitih perioda ljudske prošlosti, kako iz praistorijskih, tako i istorijskih perioda. Lokalitet je površine od preko 10 hektara. Ime je dobio 80-ih godina, od arheologa koji ga je tada prvi istraživao, a na osnovu priče o žitnim mlinovima koje su, u periodu 18 i 19. veka, okretali magarci.
-Istraživanjem je utvrđeno da je neolitsko naselje na „Magarećem mlinu“ bilo u upotrebi između 6200. i 5700. g. p.n.e. što ga čini jednim od najranijih na teritoriji Vojvodine. Pored novih značajnih podataka o trajanju neolitskog naselja na “Magarećem mlinu”, ekonomiji i ishrani, dobijeni su i prvi dokazi o ljudskom prisustvu tokom mezolita. LJudska temena kost datovana u raspon 7595.–7538. godina p.n.e., što je čini prvim i za sada jedinim antropološkim nalazom iz perioda mezolita van Đerdapa na celoj teritoriji Srbije, rekla je arheolog Anđelka Putica, na konferenciji za novinare održanoj u Apatinu pre dve godine.
Učesnici projekta se nadaju da će se, s obzirom da se radi o jednom od najvažnijih arheoloških i kulturnih nasleđa opštine Apatin, nastaviti finansiranje iskopavanja na lokalitetu “Magareći mlin”.
Dodajmo, na kraju, da je ova godina, povodom obeležavanja 160 godina od prvih arheoloških iskopavanja u zemlji, od strane Srpskog arheološkog društva proglašena Godinom arheologije u Srbiji, sa ciljem podizanja svesti o značaju arheologije i prošlosti u savremenom društvu.
